جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسأله اصلی در تحقیق حاضر اینست که نقش بیعت در شکل‌گیری قدرت سیاسی در اسلام چیست (صدر اسلام تا پایان دوران امام علی) برای یافتن پاسخ این سوال 4 فرضیه مطرح کرده‌ایم که فرضیه اصلی عبارتست از اینکه"از صدر اسلام تا پایان دوران امام علی تنها در دوران پیامبر و امام علی بیعت نقش اساسی در شکل‌گیری قدرت داشته است" مراد ما از نقش، اثرات و نتایج بیعت‌های پیامبر است؛بدین معنی که ما ابتدا بیعت‌های پیامبران را از متون معتبر تاریخی نقل نموده و تحلیل کرده‌ایم و یک سری اثرات و نتایجی را از بیعت‌های پیامبر استنتاج کرده‌ایم و همان‌ها را مصادیق نقش قرار داده‌ایم. از مجموع بیعت‌های مهم پیامبر ما پنج اثر را استنتاج کرده‌ایم که عبارتند از: 1-تشکیل جامعه سیاسی:جامعه‌ی سیاسی با بیعت مردم یثرب با پیامبر در عقبه منی شکل گرفت. 2-پیوند دین و سیاست:در بیعت‌های پیامبر دین و سیاست در پیوند کامل است. 3-ایجاد زمینه برای رشد و تکامل اسلام:با بیعت اهالی یثرب با پیامبر آن حضرت بسط ید پیدا کرده حکومت تشکیل داد و بعد از آن بود که زمینه‌ی نزول احکام سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی اسلام فراهم گردید. 4-انتقال مرکزیت از مکه به یثرب:مرکزیت و محوریت از مکه به یثرب منتقل شد. 5-مقبولیت این اثرات (به جز چهارمی) معیار ما در بررسی بیعت خلفای بعد از پیامبر است. در بیعت ابوبکر هیچ کدام از اثرات بیعت پیامبر وجود نداشته است. 1-تشکیل جامعه‌ی سیاسی:در تشکیل جامعه سیاسی به ریاست ابوبکر بیعت هیچ نقشی نداشته است 2-پیوند دین و سیاست:یکی از بزرگان در این مورد می‌گوید: نهال سکولاریسم و جدایی دین از سیاست در ثقیفه کاسته شد.3-ایجاد زمینه برای رشد اسلام: در زمان ابوبکر و سایر خلفا هرچند اسلام از لحاظ توسعه اراضی رشد داشت، اما انحرافات زیادی به وجود آمد.4-مقبولیت:اگر شمشیر و تازیانه عمر در داخل مدینه و شمشیر خالد را در خارج از آن، کنار بگذاریم حکومت ابوبکر هیچ مقبولیتی نداشته است.در دوران عمر و عثمان یا بیعتی صورت نگرفته و در صورت وجود بیعت هیچ کدام از آثار بیعت پیامبر را نداشته است. بنابراین در دوران خلفای ثلاله بیعت نقشی در شکل‌گیری قدرت سیاسی نداشته است. بیعت مردم با امام علی تمامی اثرات بیعت را دارا بوده است: 1-تشکیل جامعه‌ی سیاسی: تشکیل جامعه‌ی سیاسی با بیعت آزادانه و رضایت کامل مردم بوده است. 2-پیوند دین و سیاست:در دوران اما علی دین و سیاست در پیوند کامل بوده است.3-ایجاد زمینه برای رشد اسلام: امام در این راستا کارهای مهمی انجام داد. پیامبر بارها فرمودند: یا علی من برای تنزیل قرآن می‌جنگم و تو برای تأول آن. 4-مقبولیت: از متون تاریخی و خطبه‌های نهج‌البلاغه می‌توان مقبولیت حکومت امام علی را به خوبی دریافت کرد.بنابران بیعت مردم با امام علی تمامی اثرات بیعت‌های پیامبر را داشته است و بیعت در دوران امام مثل دوران پیامبر نقش اساسی در شکل‌گیری قدرت داشته است.

در اين نوشتار به قلمرو قرآن و علم پرداخته شده و سه ديدگاه مورد بررسي قرار گرفته است. ديدگاه اول که قائل به رابطه حداکثري بين قرآن و علم است بر وجود همه علوم در قرآن اصرار دارد، مظاهر اين ديدگاه در آثار غزالي و ابوالفضل مرسي به چشم مي خورد. که در اين نوشتار مورد نقد و بررسي قرار گرفته است. مهم ترين دليل اين ديدگاه آيه تبيانا لکل شيء است که ناظر به مسائل هدايتي است و دلالتي بر وجود همه جزئيات علوم در قرآن ندارد.ديدگاه دوم به رابطه حداقلي بين قرآن و علم قائل است که از شاطبي نقل شده و در اين نوشتار مورد نقد قرار گرفته است.ديدگاه سوم راهي ميانه پيشنهاد مي کند که در قرآن مسائل کلي علوم (مثل مباني، اهداف و اصول) به ويژه در حوزه علوم انساني مطرح شده است. اما جزئيات علوم در ظواهر قرآن موجود نيست.

چکیده ندارد.

چکیدهارزش ها و فضایل اخلاقی را باید در پرتو سیره معصومین شناخت ،زیرا ائمه خود تجسم ارزش های اخلاقی می باشند ، با توجه به این که، بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، امام علی(علیه السلام)، مصداق عینی این ارزش هاست . این پژوهش در پی آن است تا زهد گرایی و تولید ثروت در سیره علوی را بررسی نمایدو چگونگی جمع بین این دو مقوله به ظاهرمتضاد را اثبات کند و مولفه های زهدگرایی و تولید ثروت را از آموزه های علوی استخراج و آن ها را برای جویندگان راه حقیقت بهتر معرفی کند.در این پژوهش از منابع سیره شناسی،روایی،تاریخی ، به ویژه نهج البلاغه و شروح آن استفاده شد و با بهره گیری از شیوه گردآوری داده ها با مطالعه ی کتابخانه ای، مسئله مورد بررسی قرار گرفتو به این نتیجه دست یافتیم که در سیره علوی زهد گرایی با ثروت اندوزی در تضاد است ، اما با کار،تلاش وتولید ثروت در نهایت انسجام و هماهنگی است،زیرا التزام به کارهای نیک،احسان به دیگران،انفاق به نیازمندان و پرهیز از محرمات از مولفه های مهم زهد علوی است ،بنابراین زهد مطلوب در سیره علوی، امری تکلیف مداراست و انسان زاهد با توجه به وظیفه ی دینی خود، به رفع نیازهای مادی جامعه و تولید ثروتاقدام می‌کند، وبافقر مادی و عقب ماندگی اقتصادی مبارزه می‌کند.کلید واژه ها: زهد گرایی، تولید ثروت،تضاد، مولفه ها، سیره علوی.

در انجام این پروژه بر کتاب دایره المعارف قرآن جین دمن مک اولیف (لیدن) تمرکز شده و به طور خاص مقاله «کتاب مقدّس و قرآن» نوشته‌ی آقای پروفسور ویلیام آلبرت گراهام رئیس دانشکده الهیات هارواردمورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.از نکاتی که در این پژوهش به آن‌ها پرداخته می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:1.ارزیابی و تحلیل محورهای مورد بحث در مقاله مذکور که در خصوص اعجاز قرآن بیان شده است.2. انطباق تفاوتها و شباهتهای محورهای فوق با نظر قرآن کریم و همچنین انطباق آنها با مواضع علماء شیعه در این خصوص.3. بررسی تحلیلی مراجع و منابع نگارنده مقاله در خصوص اعجاز قرآن. 4.بررسی روش شناسی نگارنده در خصوص چگونگی اعجاز قرآن در مقاله.

هدف از این پژوهش بررسی مسأله‌ی عمل و انجام تکالیف دینی در دو منظومه‌ی مثنوی معنوی و بگودگیتا می‌باشد. عمل و انجام تکالیف دینی از طریقه‌های وصول به حق می‌باشد که در مثنوی و بگودگیتا به تصویر کشیده شده است. مولوی ضمن تأکید بسیار بر اهمیت معنی باطنی اعمال و تأثیر درونی آن‌ها و جنبه‌ی طریقتی به جنبه‌ی شریعتی نیز توجه کامل دارد ولی در بگودگیتا عمل بیشتر جنبه‌ی طریقتی دارد. در هر دو متن شواهد زیادی بر لزوم پای‌بندی به شریعت و احکام شرعی وجود دارد. در مثنوی و بگودگیتا عمل امری ذومراتب است که این مراتب با هم منطبق‌اند و میان معرفت و عمل نسبت متقابل و دو سویه‌ای وجود دارد. در این پژوهش هدف نگارنده آن بوده است که به گونه‌ای مقایسه‌ای و بدون هیچ‌گونه همانندسازی به وجوه تشابه و اختلاف این دو متن پیرامون عمل و انجام تکالیف دینی در سنت اسلامی و هندویی اشاره نماید. فصل اول این رساله شامل کلیات و همچنین مروری بر تحقیقات در زمینه‌ی موضوع مورد بحث می‌باشد. فصل دوم شامل مبانی نظری است که به مواردی از قبیل سیر التزام به شریعت در ادوار مختلف اسلامی، شریعت در عرفان مولانا، مثنوی و بگودگیتا، مباحث و اصطلاحات کلیدی آیین و عرفان هندویی و... اشاره شده است. در ادامه و طی فصل‎های جداگانه مباحث مرتبط با عمل و تکالیف دینی در این دو اثر به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت به مقایسه و مقارنه‌ی موضوع مورد مطالعه بر اساس نسبت‌های قیاس‌پذیر پرداخته شده است.

پژوهش حاضر نشأت گرفته دغدغه‌ها و علایق پژوهشگر به مسائل بستر و محل زندگی خود است که به صورت تجربی درک نموده و از سر گذرانده است. با مطالعه درخصوص این مسائل به تدریج راه خود را به سوی پروبلماتیک نمودن موضوعات و مسائل مورد توجه پیدا نمود. به طور ناخواسته تمامی بخش‌های پژوهش به تحولات اخیر در حوزه‌های مختلف معرفت‌شناختی و روش‌شناختی پیوند یافت. روش‌های کیفی و نظریات اخیر در خصوص اقتصاد سیاسی نئولیبرال، مصرف، جهانی‌شدن و محلی گرایی، که پژوهش در همگی این‌ها به خصوص در داخل نوپا و نوظهور هستند. این پایان نامه حاصل طرح مسائلی از اینقبیلو پروبلماتیک کردن آن در خصوص بستر مورد پژوهش است. در همین رابطه بهمرور عرصه‌های مطالعاتی و نظریات موجود (البته در حد توان) در خصوص جهانی‌شدن، محلی گرایی و تئوری‌های فرهنگ‌ مصرف پرداخته شد. در این راستا در خصوص جهانی‌شدن نظریات اقتصادی مربوط به سرمایه‌داری پساصنعتی نئولیبرال به دلیل پیوند دادن عرصه مصرف به تولید از یک سو و در متن قرار دادن جهانی‌شدن در ریشه‌های تاریخی آن از سوی دیگر مورد استناد و تأکید قرار گرفتند. در باب محلی‌گرایی عمدتاً مطالعات انسان‌شناختی و فرهنگی بررسی و تحلیل گردید که نظریه‌های ترکیب‌بندی و پیوند‌زنی از برجسته‌ترین آنها است. این عرصه نیز به دلیل اهمیت دادن و برجسته‌سازی به نقش امر محلی مورد توجه واقع شد.در نهایت مطالعات مربوط به مصرف که در دو دهه اخیر روز به روز بر اهمیت آن افزوده شده است و به صورت حوزه‌ای نوپا برای مطالعات جامعه‌شناختی و فرهنگی درآمده است نیز وجه سوم موضوع مورد پژوهش را تشکیل داد. اکثریت قریب به اتفاق کارهای انجام شده در این خصوص به روش اتنوگرافی انجام شدند که به دلیل چرخش‌های مختلف معرفتی و روشی رخ داده در حوزه علوم اجتماعی می‌باشد. دلیل دیگر در انتخاب این روش شاید محقق مدار بودن آن است. در پژوهش حاضر با پانزده نفر مصاحبه رسمی انجام شد. روش کار اتنوگرافی با سه مرحله توصیف،تفسیر و تحلیل یا تبیین مشخص می‌شود. از توصیف جزئیات و خصوصیات محلی بستر مورد پژوهش آغاز، و با بررسی و تفسیر معانی کنش‌ها و استخراج نظام معنایی کلی‌تر ادامه می‌یابد تا در نهایت به تحلیل کلی وضعیت‌های موجود در متن فرهنگ محلی و ارتباط با روندهای کلان اجتماعی دست یابید. در تحقیق حاضر الف) پژوهشگر معتقد است که فرهنگ‌های مصرف محلی بیشترین تأثیر را از ایدئولوژی‌های بازار و سازوکارهای تبلیغاتی آن می-پذیرد و نقش ویژگی‌های جنسیتی، طبقاتی، قومی – ملی و دینی کمتر از آن است. ب) پژوهشگر معتقد است جهانی شدن و کالاهای جهانی که حاوی معانی خاص هستند توانسته‌اند رضایت مد نظر مصرف‌کننده‌گان را در خرده فرهنگ‌های مختلف بواسطه ظرفیت‌ معناپذیری‌ خود کسب نمایند، به این ترتیب که کالا در همگام سازی و منطبق نمودن معانی جاسازی شده در خود و معانی مورد نظر مصرف‌کننده موفق بوده است. ج) فرهنگ محلی شروع به پذیرش منطق عقلانی‌شدن بازار نموده است و از قواعد آن پیروی می‌نماید و در موارد مختلفی توانسته است کالاهای خود را با آن منطق خاص هماهنگ و منطبق نموده و تولید نماید. د) روابط و مناسبات سنتی محلی و جهانی به صورت ترکیبی از هر دو در حال ادامه حیات هستند که البته قواعد و قوانین منطقی و عقلانی مبتنی بر بازار بر فرم روابط حکمفرما است و محتوای محلی را در روابط سازمان‌دهی و مفصل‌بندی می‌کند. و) همچنین بازاری شدن و تجاری شدن عرصه‌های عمومی و خصوصی مردم محلی روند رو به گسترشی است که همگان را درگیر نموده و منجر به واکنش‌های اخلاقی و اتخاذ استراتژی‌های هویتی و عامیانه جالب توجهی شده است. در پایان پژوهشگر بر مبنای روالی که در طی تحقیق پیمود نظریات میشل فوکو و دیوید هاروی را در ارائه طرحی کلان و قرار دادن بستر محلی در متنی جهانی مفید یافت که سمت و سوی سیر جریانات اساسی و بنیادین زندگی امروزی بشر را ترسیم خواهد ساخت.

چکیده: ملک‌الشعرای بهار و شیخ ناصیف یازجی از شاعران معاصر ادبیات ایران و عرب بوده، که از دو زبان و فرهنگ متفاوت برخاسته، و از مضامین اخلاقی و حکمی در دیوانشان، به وفور استفاده کرده‌اند، تا آنجا که ناصیف یازجی به عنوان شاعر حکمت شناخته شده است. و در این فن پیرو متنبی شاعر بزرگ و سرشناس عصر عباسی است. و بیشتر اشعار حکمی خویش را در ضمن مراثی و مدائح بزرگان با هدف تنبیه و آگاه نمودن اطرافیان ذکر نموده است. ملک‌الشعرای بهار هم در جای جای دیوان خود مضامین حکمی فراوانی را، به ویژه در ضمن و پایان داستان‌ها به عنوان نتیجه‌گیری بکار برده است. بین این دو شاعر بزرگ زبان و ادبیات فارسی و عربی قرابت و مشابهت‌های فکری، روحی، فلسفی و... وجود دارد. هر دو شاعر وابسته به مکتب کلاسیک و سنت‌گرا بودند. و خصوصیت بارز اسلوب ناصیف یازجی در بازگشتی است که آگاهانه به سبک شاعران قرون وسطی، به خصوص عصر عباسی دارد. در دیوان بهار آهنگ کلام قدما طنین وانعکاس بارزی دارد. در شیوه‌ی شعر قدیم، باید اورا احیا کننده‌ی سنت‌های بزرگ کهن در روزگار ما شمرد. هر دو حافظ قرآن و دست پرورده‌ی مکتب قرآن و نهج‌البلاغه بوده و از این آبشخور زلال بهره‌ها گرفته‌اند. هر دو از کودکی و نوجوانی شعر گفته‌اند. هر دو شاعر در دوره‌های سخت استعمار و فقر و فساد زندگی خود را آغاز کردند. در همان دوره‌ای که ما جنبش مشروطیت و آزادی‌خواهی داریم، اعراب نیز همین تلاش را به عنوان رهایی از قلمرو فرمانروایی عثمانی دارند. در مسائل علمی قدم‌های مثبی برداشته‌اند. هر دو شاعر در عصر خود از جایگاه اجتماعی و علمی ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند، بهار با لقب«ملک‌الشعراء» و ناصیف به عنوان «کاتب» اغناطیوس پنجم کشیش بزرگ کاتولیک، و «کاتب» امیر بشیر پادشاه لبنان مشهور گردیده‌اند. دیوان بهار و یازجی در بردارنده‌ی مسائل اخلاقی، موعظه، نصیحت، پند و اندرز است. در گنجینه‌های حکمت این دو حکیم، به موارد متعددی از جمله: قضا و قدر، صبر، قناعت، تواضع و فروتنی، سکوت، دانش و دانش اندوزی، مذمت حرص و آز، نکوهش دنیا، مذمت مال و ثروت، زیر بار منّت دیگران نرفتن، مرگ و نیستی، فقر و... بر می‌خوریم که در معنا و یا در لفظ به هم شباهت و احیاناً تفاوت‌هایی دارند. به همین دلیل تلاش ما در این رساله، مقایسه‌ی اشعار حکمی این‌دو قلّه‌ی بلند ادب فارسی و عربی با روی‌کرد مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است. که به ذکر شواهد و بیان دیدگاه‌های دو شاعر در این زمینه پرداخته می‌شود.کلید واژه‌ها: ملک‌الشعرای بهار، شیخ ناصیف یازجی، شعر، ادبیات تطبیقی، ادبیات فارسی، ادبیات عربی

پژوهش حاضر ، با هدف بررسی درونمایه های اخلاقی کتاب " الجواهر السنیه فی الاحادیث القدسیه " شیخ حر عاملی انجام گرفته است. حدیث قدسی حدیثی است که ، پیغمبر (ص) از خداوند، اخبار می کند ؛ بدین گونه که معنی و مضمون آن بر قلب پیغمبر (ص) القاء میشود و وی با لفظ خود ، اداء می نماید . این دسته از احادیث که اولین بار در مذهب شیعه توسط شیخ حُرعاملی در کتاب "الجواهر السنیه" گردآوری شده ، در حوزه های عرفانی و اخلاقی می باشد. از آنجایی که محتوای این عبارات از خداوند است ، این کتاب می تواند بعد از قرآن کریم ، راهنمای ابعاد مختلف زندگانی بشر قرار گیرد. سوالات این پژوهش ، موارد زیر می باشند: 1 - کتاب جواهرالسنیّه بر چه مضامین اخلاقی ای تاکید بیشتری نموده است ؟ و چه نتیجه ای میتوان از آن گرفت ؟ 2 - مضامین اخلاقی کتاب جواهرالسنیّه از دیدگاه اخلاق توصیفی چگونه تحلیل می شود؟ 3 - مضامین اخلاقی کتاب جواهرالسنیّه از دیدگاه اخلاق هنجاری چگونه تحلیل می شود ؟ 4 - مضامین اخلاقی کتاب جواهرالسنیّه تاچه اندازه انعکاس دهنده اخلاق اسلامی هستند ؟ این سوالات با استفاده از مباحث مطرح شده در فلسفه اخلاق ، در حوزه اخلاق توصیفی و اخلاق هنجاری تحلیل شده اند. روش این پژوهش در راستای باز شناسی دقیق اینگونه احادیث، توصیفی تحلیل محتوا و به صورت کتابخانه ای بوده است.

سوره منافقون در تراث شیعی واهل سنت با روایات تفسیری نسبتا زیادی همراه است که مجموع روایات تفسیری شیعه فقط از کتاب البرهان تالیف سید هاشم بحرانی(رحمه الله)21روایتاست ومجموع روایات اهل سنت نیز ،فقط از کتاب الدر المنثور فی تفسیر الماثور تالیف جلال الدین سیوطی،43 روایت است.در بررسی تطبیقی این روایات، مقدار مشترک آن بسیار اندک بوده است به طوری که می‌توان گفت که فقط یک روایت آن و آن هم، فقط قسمت‌هایی از آن با یکدیگر مشابه‌اند.موارد خاصی که از طرق اهل‌سنت در کتاب تفسیر شیعی مذکور آمده است به یک مورد می‌رسد که اگر«ابن‌عباس» را هم جز طرق اهل‌سنت به حساب بیاوریم‌، به دو مورد می‌رسد.و در طرف مقابل هم، هیچ طریقی از طرق شیعی در کتاب تفسیر اهل‌سنت ـ که قبلاً به آن اشاره شد ـ نیامده است.مضمون روایات متفاوت دو دیدگاه در زمینه‌های ولایت امام علی(علیه السلام)، نوع پرداختن به موضوع نفاق، توطئه‌چینی بر ضد پیامبر معظم اسلام(صلی الله علیه و آله)، هدایت و اضلال، عزت، بحث‌های کلامی از قبیل: قضا و قدر، اختیار و... می‌باشد.